Yaklaşık 2 bin metre rakımda, Türkiye’nin en yüksek kenti. Kara kışıyla ünlü. Orta Doğu ve Kafkas ülkelerinden gelenler için bir durak. Doğu Anadolu’nun bu en büyük kentinin tarihini görmek için bir gün yetse de, Türkiye’nin en ünlü doğa sporlarını yapmak, yani Palandöken’de kaymak, Ağrı ve Kaçkar Dağları’na çıkmak ya da Çoruh Nehri’nde rafting yapmak isteyenler için burası kayda değer bir ikmal noktası.
NERESİ GEZİLİR?
İşlemeli girişi ve çinili minaresiyle, kentin en güzel yapısı bugün Türk-İslam Eserleri ve Etnoğrafya Müzesi olarak kullanılan Yakutiye Medresesi. Kentin en eski camilerinden, dışarıdan kale gibi duran, taşlarının Horasan’dan getirtildiği ve padişahın üç ayrı mezhebin gönüllerini almak için aynı cami içinde üç ayrı mihrap yaptırdığı söylenen Ulu Cami. En çarpıcı özelliği, aynı zamanda ismini de aldığı, ancak artık yıkılmış şerefelerine kadar yükselebilen, sırlı tuğla ve tuğla ile örülü, otuz metre yüksekliğindeki iki kule-minaresi bulunan, Anadolu’nun en büyük medresesi ve eğitim kurumu olarak tasarlanmış Çifte Minareli Medrese. Çarpıcı mimarileriyle Üç Kümbetler. Yaklaşık 2 bin metre yükseklikteki bir tepe üzerine inşa edilen, Roma İmparatoru II. Theodosius’un, 5. yüzyılda inşasını başlattığı Erzurum Kalesi ve şerefesi yıkık, Osmanlı mimarisinin Barok çağında saat kulesine çevrilen Tepsi Minare… Urartu ve Transkafkasya kültürü çanak ve çömleklerin, Roma ve Helenistik cam eşya ve mücevherlerin sergilendiği Arkeoloji Müzesi. Mustafa Kemal Paşa’nın Samsun’a çıkışından sonra, kongre için Erzurum’a geldiğinde, Hüseyin Rauf Bey ve diğer arkadaşlarıyla 52 gün kaldığı ve Erzurum Kongresi çalışmalarını yürüttüğü Atatürk Evi. 23 Temmuz 1919’da başlayan Erzurum Kongresi’nin yapıldığı Kongre Binası. Kente doğu, kuzey ve güneyden gelecek Rus saldırılarını önlemek için inşa edilen, 19. yüzyıl savunma yapıları Erzurum Tabyaları. Batı Barok ve Avrupa kültürünü yansıtan Erzurum’daki tek eser. Erzurum’un geriye kalan ender eski evlerinden, 19. yüzyıl Osmanlı dönemi sonlarına ait Hacı Bekirzade Ağa Efendi Evi ve Erzurumu’un markası; yüksek irtifa, kaliteli kar ve uzun kışıyla kasımdan mayısa tam altı ay boyunca kayak zevki vaadeden, Doğu’nun en popüler kayak merkezi Palandöken…
NE/NEREDE YENİR?
Cağ kebabı denince akla Erzurum, Erzurum denince cağ kebabı gelir. Yörede ‘cağ’ şiş anlamına geliyor ve etler şişlere geçirildikten sonra odun ateşinin üstüne yatık halde asılıp, döndürülerek pişiriliyor. Bu meşhur lezzet, sadece koyun ve kuzu etiyle hazırlandığı için değil aynı zamanda soğan, karabiber ve tuzla hazırlanan, özel terbiyesinde bir gün bekletildiği için de efsanedir. Et büyük parçalar halinde kesilir, dövülür ve özel sosunda bekletilir. Kesilen etler şişe geçirilir, altta kalan ve pişmeyen parçalar da ızgaraya dizilerek pişirilir. Ağzının tadını bilenler, etin çiğ kalan parçalarının ızgarada pişirilmesini istemezler. Cağ kebabın üstü pişmiş, altı çiğ kalmış bu haline yörede “tatari” deniyor. Gerçek bir cağ kebabı tadı için, adresiniz Koç Kebapçısı ya da Çınar Cağ Kebap olsun. Erzurum’a has yaprak döner içinse, etin üzerine reyhan dökülerek servis edildiği Hacı Baba dilden dile dolaşır. Bir zamanlar sadece evlerde yapılan geleneksel kadayıf dolması en leziz haliyle Muammer Usta’da. Taze kadayıfın içine cevizler sarılır ve yumurtada kızartıldıktan sonra, soğuk şerbete daldırılır. Tarihi Emir Şeyh Köftecisi, sadece şişe geçirilerek mangalda pişirilen köfteleriyle değil aynı zamanda içinde bulunduğu konak ile de kayda değer. Eski bir Erzurum evinin tandırında bağdaş kurup, ister yer sofrasında mantı, ayranaşı, kesme çorbası, yaprak sarma ve kadayıf dolması yiyin, ister soba başında kestane, patates ve semaverde çay keyfi yapın, biribine bağlı tarihi konaklardan oluşan Erzurum Evleri farklı ambiyansıyla mutlaka gidip görülmesi gereken yerlerden. Hemşin Pastanesi’ne uğramazsanız Erzurum’a gelmiş sayılmazsınız. Yazın vişneli dondurması, her zaman Iköpüklü ayran ve sulu yemekleriyle, dostluklar burada kuruluyor. Yöresel çorbalar Erzurum’da göz dolduruyor. Orta Çorbacı’da birçok çeşidin içinde aşotlu ayran aşı çorbası denemeye değer.
